به نقل از «عصر ایران»

داستان مترجمی که گرفتن حقش را به اینستاگرام کشاند و ناشری که عذرخواهی کرد...

تاریخ انتشار: ۲۲ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۴۵۱۲۵۸

عصر ایران ؛ نهال موسوی - در چند روز گذشته اتفاقی که بهت و حیرت اهالی فرهنگ و هنر و علی الخصوص دنیای کتاب را به همراه داشت، گلایه یک مترجم از یکی از انتشارات مطرح و باسابقه کشور بود.

محمد مهدی هاتف مترجم شناخته شده در صفحه اینستاگرامش تحت عنوان «درباره هنر چاپیدنِ مترجم» از نکات عجیب و ناراحت کننده شرایط و ارتباط کاری مترجم با ناشر سخن گفت و نوشت:

« هشت ماه از چاپ ترجمه‌ام از کتاب پیشرفت علم و مسایل آن نوشته لری لاودن می‌گذرد، بدون آنکه از حق مترجم خبری شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

با نشر نی تماس گرفتم که ببینم آیا اصلا پرداختی در کار هست یا نه! 

به توضیح امور مالی نشر، حق‌ مترجم این کتاب در چاپ اول حدود ۱۰ میلیون است، که ۱ تومان آن پای قرارداد پرداخت شده. ‌می‌ماند ۹ تومان. اما این مبلغ قرار نیست پرداخت شود. 

به ادعای ناشر، ویراستاری کتاب حدود ۱۴ میلیون هزینه برداشته، یعنی بیشتر از حق‌ مترجم! شاید بپرسید خب اصلا حق ویراستار چه ربطی به مترجم دارد؟ در قراداد بندی هست که می‌گوید: (در صورتی که هزینه ویرایش از حداکثر ۲ درصد مجموع قیمت تک‌فروشی در اولین نوبت نشر اثر تجاوز کند، مابه‌التفاوت هزینه ویرایش از حق‌ ترجمه کسر خواهد شد). 

اینگونه است که مسئول مالی نشر می‌فرماید شما الان به ناشر بدهکار هستید، که در چاپ دوم از حقوقتان کسر خواهد شد. 

دقت می‌فرمایید، کتابی را در حوزه تخصصی‌ام ترجمه کرده‌ام. مترجم نابلدی هم نیستم. به ناشر گمنامی هم نداده‌ام. ترجمه هم ارزیابی و پذیرفته شده. با این حال در پایان چاپ اول نه تنها در سود کتاب شریک نیستم، که به ناشر بدهکارم. 

به این دلیل ساده که صلاح دیده پول ویراستاری ادعاشده را از جیب مترجم بدهد. فقط هم من نیستم، از دو دوست دیگرم هم پرسیدم؛ سهم آنها هم از فروش کتاب در چاپ اول همان ۱ میلیون تومان بوده، تازه اگر بدهکار نباشند!

در صحبت با مدیر نشر گفتم منت گذاشتید که پول کاغذ و صفحه‌بندی و چاپخانه را از حساب من کسر نکردید. این را لابلای تاکیدات مکرر ایشان بر قرارداد و فلسفه امضای آن به عنوان متنی مدنی گفتم. این را هم گفتم که نه شما اولین ناشری هستید که با آن کار کرده‌ام، نه من تنها مترجمی هستم که حقش را خورده‌اید. 

بله، شما خوب بلدید چطور پشت کلمات کمین‌ کنید و دعاوی حقوقی را ببرید. ایراد از من ناشی است که دسترنج چندین ماه کارم را که خودش ثمره سالها تحصیل و تحقیق است، بر پایه اعتماد و احترام به ناشری تحویل دادم که از نوجوانی می‌شناختمش.

گفتم به مخیله‌ام هم خطور نمی‌کرد نشر نی همین شندرغاز حق مترجم را هم دریغ کند. حالا فهمیدم آن را دریغ می‌کند که هیچ، بدهکارت هم می‌کند (معادل است با اینکه «طلبکار هم است»). پریروز به شوخی برای دوستی نوشتم شیطان در‌ جزییات است، و امروز جدی‌ جدی گریبانم را گرفت.

راستش، پیشتر تصور می‌کردم اگر از سد سانسورچی ارشاد رد شوم چیزکی از فروش کتاب نصیبم می‌شود. حالا معلومم شد پدیده‌ای به نام نشر نی‌ وجود دارد که برای همان چیزک هم کیسه دوخته‌ است.» 

این دلنوشته مترجم در دنیای مجازی انعکاس زیادی پیدا کرد و اتفاقا در زیر همین پست هم چند مترجم دیگر با اسم خود و کتاب‌های که ترجمه کردند اظهار داشتند که همین مشکل را آنها هم داشته‌اند.

واکنش قابل تامل نشر نی

بعد از 3 روز نشر نی در اکانت رسمی خود در اینستاگرام ضمن پذیرفتن این اشتباه از مهدی هاتف و دیگر مترجمانی که با این مشکل مواجه شده‌اند عذر خواهی کرد و نوشت: 
«‌پیرو اظهارات مترجم محترم آقای مهدی هاتف در صفحه‌ی اینستاگرام خود که در انصاف نیوز هم بازنشر یافته است، نشر نی لازم می‌داند به اطلاع مخاطبان خود برساند: 

۱. می‌پذیریم که وقتی کتابی قابل‌انتشار و ویرایش‌پذیر تشخیص داده می‌شود و با مترجم/مؤلف آن قرارداد بسته می‌شود، هزینه‌ی ویرایش چون سایر هزینه‌های تولید کتاب برعهده ناشر است. گنجاندن ماده‌ای در قرارداد‌های نشر نی مبنی بر دریافت بخشی از هزینه‌های ویرایش از مؤلف/مترجم از اساس اشتباه بوده است. نشر نی از بابت این اشتباه متأسف است و از همه‌ی مؤلفان و مترجمان محترم طرف قرارداد خود و نیز عامه‌ی مخاطبان نشر نی عذرخواهی می‌کند.

۲. نشر نی به طور خاص از آقای مهدی هاتف و همکاران دیگری که چنین مشکلی برایشان پیش آمده عذرخواهی می‌کند و وظیفه‌ی خود می‌داند به نحو مقتضی موضوع را حل و جبران مافات کند.»

این بیانیه نشر نی همان اندازه که حرکتی صادقانه و رو به جلو و در نوع خود بی سابقه است و باید اقداماتی از این دست را ستود ولی از طرفی افشاگر یک حقیقت پنهان و نگران کننده است که نباید از آن غافل ماند. 

بسیاری هم در کامنت‌های زیر همین پست از این اقدام و صراحت نشر نی تقدیر کردند ولی برخی هم ایراد گرفته بودند که این یک اتفاق یا یک مورد خاص نبوده و نیست بلکه یک رویه و استراتژی اتخاذ شده بوده به همین دلیل نباید از نشر نی تشکر و تقدیر کرد. 

اما آنچه قابل توجه است، اگر محمد مهدی هاتف این نوشته را در صفحه اینستاگرامش منتشر نمی‌کرد و با واکنش وسیع کاربران مواجه نمی‌شد آیا چرخ بر همان منوال می‌چرخید که بود؟ آیا باز هم پرداخت نکردن حق الزحمه مترجمان ادامه پیدا می‌کرد؟ تا صدای کسی در نیامده بود آن انتشاراتی خود هیچ حقی برای طرف مقابل قائل نبود؟ 

آیا در وزارت ارشاد و یا نهادها و اصناف مربوط به کتاب هیچ نظارتی بر جلوگیری از خورده شدن حق مترجمان و مولفان وجود ندارد؟ 

اگر محمد مهدی هاتف هیچ اعتراضی نمی‌کرد، یا بر طبق عرف گذشتگان در لفافه می‌نوشت و به صراحت طرف مقایل را معرفی نمی‌کرد، شاید اصل قضیه را نه کسی جدی می‌گرفت و نه در خاطر کسی می‌ماتد.

نکته مهم این است که تمام این اتفاق به ما نشان داد در دنیای مجازی و شبکه‌های اجتماعی امروزه چه ظرفیت‌هایی وجود دارد، مشروط به این که صادقانه و شفاف از آن بتوان استفاده کرد.

قطعا صداقت و صراحت پیروز میدان است.

کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: تهران در پایان عصر پهلوی چگونه شهری بود؟ از هنر حکمرانی تا دولت پلیسی فروید در "موسی و یکتاپرستی" چه می‌گوید؟ نفت و کمونیسم و کودتا «اقتدارگرایی»/ کتابی برای چسباندن فاشیسم به نئولیبرالیسم

منبع: عصر ایران

کلیدواژه: مترجم انتشارات نشر نشر نی نشر نی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۴۵۱۲۵۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مسوولان در نشر و چاپ کتاب نویسندگان را حمایت کنند

فوزیه بشارت در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: از اواخر سال ۹۷ در کلاس‌های داستان نویسی آقای سراج‌الدین معناگر از اساتید این عرصه شرکت کردم و سه ماه پس از اینکه در این کلاس ها شرکت کردم تلاشم را برای نوشتن کتاب به نتیجه رساندم.

وی با باراز خوشحالی از آموختن داستان نویسی بیان کرد: بعد از این کلاس آموزشی اولین کتاب من برای چاپ به انتشارات رفت.

وی با بیان اینکه شهرستان بیجار شاعران زیادی دارد که اشعار را به زبان گروسی سروده‌اند، افزود: من اولین زنی هستم که زبان بیجار گروسی را به داستان و رمان تبدیل کرده است.

دومین اثرم به کتاب صوتی تبدیل شد

بشارت ادامه داد: همچنین اولین کسی هستم که دومین کتاب داستانی خود با عنوان «هورمسگه گان ژنیگ» را در بیجار به کتاب صوتی تبدیل کرده‌ام که این اقدام با کمک شهر کتاب به یک کتاب صوتی تبدیل شد و همچنین کتاب بنده به زبان فارسی نیز ترجمه شده است.

نویسنده بیجاری به ایده‌پردازی آثار خود اشاره کرد و ابراز داشت: ایده های داستان نویسی را بعضاً از محیط اطراف و یا حتی فیلم‌ها و یا کتاب‌هایی که می‌خوانیم و حتی اتفاقاتی که در گذشته بوده گرفته می شود و در این میان تنها ایده‌هایی به داستان تبدیل می‌شود که پتانسیل لازم برای داستان شدن را داشته باشد.

وی ادامه داد: سخت‌ترین لحظه نوشتن زمانی است که ایده‌ای را در ذهن داری و می خواهی این ایده را به داستان تبدیل کنی که تبدیل این ایده در قالب داستان کار دشواری است.

مشکلات چاپ و نشر از مسایل سد راه نویسندگان

بشارت تصریح کرد: بحث چاپ و نشر کتاب نیز از سایر مسایل مهمی است که سد راه نویسندگان قرار دارد و یکی از کتاب‌های کردی بنده که توسط ناشر انجام شد متاسفانه نشر به خوبی توسط ناشر انجام نشد و خود من آثارم را ارسال می کردم.

نویسنده بیجاری اضافه کرد: نویسنده کتابی که می‌نویسند نمی خواهد تنها برای خود نگه دارد بلکه ناشر باید در راستای نشر اثر تلاش کند و این بخشی از مشکلات نویسندگان است.

بشارت ادامه داد: اولین کتاب من در اواخر سال ۹۷ با عنوان «سه رچوپی ئاگر له ریخه سیه» توسط خانم فروزان محمدی به زبان فارسی در حال ترجمه است و به زودی منتشر می شود.

استقبال مردم از کتاب «اشک‌های یک زن»

وی گفت: کتاب «اشک‌های یک زن» خیلی بازتاب خوبی داشت و مورد استقبال مردم قرار گرفت و در مسابقات کشوری هم حائز رتبه های برتر شد و به کتاب صوتی نیز تبدیل شده است.

وی تصریح کرد: آثار بنده در خارج از کشور نیز به چاپ رسیده و خوشبختانه با استقبال بسیار خوب مخاطبان قرار گرفته و این اولین آثار گروسی است که در فرای مرزهای ایران اسلامی منتشر شده است.

بشارت اعلام کرد: همچنین کتاب «سه مای چاره نوس» (رقص سرنوشت) از دیگر آثار نوشته شده توسط بنده است که در حال ترجمه به زبان فارسی است و به زودی روانه بازار خواهد شد.

نویسنده بیجاری به آثار جدید و در حال نگارش خود اشاره کرد و بیان داشت: در حال حاضر دومین رمان خود را به زبان گروسی در حال نگارش دارم و معتقدم ترجمه این کتاب‌ها موجب تبادل اطلاعات فرهنگی خواهد شد و بنده آثار خود را به زبان گروسی به نگارش در می آورم.

وی بازخورد مخاطبان اشاره کرد و ابراز داشت: خوشبختانه آثار بنده مورد استقبال بسیار خوب مخاطبان قرار گرفته است و بعضاً مخاطبان با من تماس می گیرند و از نگارش کتاب به زبان و گویش گروسی بسیار تقدیر کردند که موجب زنده شدن زبان و گویش گروسی شده و تاثیرگذاری زیادی بر مخاطب داشته است.

آثار نویسنده همچون فرزند برای مادر است

بشارت اضافه کرد: کتاب و آثار یک نویسنده مانند یک فرزند برای مادر هستند و من با تمام لحظات کتاب‌هایم همزاد پنداری کرده‌ام و هریک از این آثار به نوعی برای من ارزشمند است.

وی اعلام کرد: همچنین در ۱۲ روزنامه مطالب بنده چاپ شده است و به اعتقاد من بزرگترین حمایت و کمک می‌تواند حمایت مسولان در نشر و چاپ کتاب کمک کنند.

بانوی نویسنده بیجاری به کتاب‌های صوتی نیز اشاره کرد و اذعان داشت: در دوره حاضر بیشتر مردم به دلایل مشغله کاری ترجیح می‌دهند از کتاب های صوتی استفاده کنند اما خود من اعتقاد دارم لذت خواندن کتاب به حالت فیزیکی بودن آن و ورق زدن صفحات بهتر است وافرادی که زمان دارند حتماً از کتاب‌های فیزیکی برای مطالعه استفاده کنند.

کد خبر 6092806